[ photo: 2.5 | Stichting Familie Twaalfhoven ]

Zeven generaties Twaalfhovens in Bodegraven, Zwammerdam en Nieuwkoop

2.2 Genealogie

I. Dirck Gerritsz Twaelfho(e)ven, boer in de Meijepolder onder Bodegraven, vermeld vanaf 1483, † in 1513, tr. N.N., vermeld als weduwe 1526. (foto 2.2, 2.3, 2.4)

Hij pacht in 1483, 1493 en 1503, telkens voor tien jaar, uit de grafelijke goederen in het land van Woerden drie morgen land te Bodegraven, voor resp. 28, 28 en 35 stuivers per jaar.3 In 1498 wordt hij, na koop van de vorige leenman, door de bezitter van huis Den Ham te Vleuten beleend met 3½ morgen in een weer van 16 morgen aan de Meije.4 In 1526 is de weduwe van Dirck Twaelfhoeve in het bezit van land in de Meijepolder.5

Voor zijn mogelijk voorgeslacht, zie hoofdstuk I, Voorgeschiedenis, de paragraaf Twaalfhovens in Kamerik.

II. Gerrit Dircksz Twaelfho(e)ven, boer in de Meijepolder onder Bodegraven, hoogheemraad Groot Waterschap van Woerden in 1541/1542, vermeld vanaf 1513, † 1542 of 1543, tr. Geerte N.N., vermeld als weduwe van 1543 tot 1562.

Op 12 maart 1514, binnen een jaar en een dag na het overlijden van zijn vader, verzoekt hij zijn leen aan de bezitter van het huis Den Ham, die hem ermee beleent. In 1538 verkoopt Gerrit deze 3½ morgen aan Dirck Heynricksz, die ook aan de Meije woont.6 (foto 2.5)

Gerrit pacht in 1513, 1523 en 1533, telkens voor tien jaar, de drie morgen land te Bodegraven die tevoren door zijn vader gepacht werden, voor resp. 35 stuivers, 2 pond (= 40 stuivers), 3 pond. Het land is gelegen in een weer van 6½ morgen, gemeen met land van hemzelf, strekkende van de Meije zuidwaarts aan de achterdijk, oostwaarts aan de gemenelandskade en westwaarts aan hemzelf. In 1543 en 1548 pacht zijn weduwe deze drie morgen voor vijf jaar en voor 4 pond, 12 stuivers resp. 5 pond per jaar. In 1553 wordt het door een ander gepacht.7

Gerrit Dircksz Twaelfhoven was een gerespecteerd man, hetgeen blijkt uit het feit dat hij hoogheemraad van het Grootwaterschap Woerden is geweest. In 1547 leggen vier voormalige hoogheemraden een verklaring af over maatregelen die zij in hun ambtsjaar 1541/1542 hebben genomen met ‘Gerit van Twaliffhoven onse medebroeder, diewelcke deser werelt overleden es’.8

In het kohier van de 10e penning over Zwammerdam in 1544 staat de weduwe van Gerrit Twaelfhoven als gebruiker van zeven morgen eigen aldaar te boek.9 Uit het kohier over Bodegraven, uit 1545, blijkt dat Geert Gerrit Dirksz weduwe een huis in de Meijepolder bezit (huurwaarde 5 gulden) en 19 morgen eigen land, waarvan de huurwaarde 25 stuivers de morgen is. Voorts heeft zij eerder genoemde drie morgen land aldaar in huur van de grafelijkheid, voor 20 stuivers per morgen.10 In 1555 bewoont zij een huis in Bodegraven in het dorp, evenals in 1557 en 1562, met een huurwaarde van 6 gulden.11 (foto 2.6)

Uit dit huwelijk (volgorde onzeker):

  1. Dirck Gerritsz Twalefhoven, boer in de Meijepolder onder Bodegraven, vermeld in 1555, 1557 en (waarschijnlijk) 1562.

    Hij pacht volgens de kohieren van de 10e penning op 31 oktober 1555 van zijn moeder Geerte Geryts te Bodegraven 19 morgen in de Meijepolder, tegen drie gulden huur per morgen. Mogelijk is hij ook de Dirck Gerritsz, die dan 24 morgen eigen land in die polder gebruikt met een huurwaarde van twee gulden per morgen. In 1557 gebruikt Dirck Gerytzoen Twalofhoven 20 morgen eigen land in de Meijepolder, en mogelijk is hij ook de Dirck Gerrytzoen die daar dan een huis gebruikt, huurwaarde 3 gulden en 10 stuivers.

    In 1562 gebruikt Dirck Gerytzoen 12 morgen eigen land in de Meijepolder, waarvan 1½ hont teelland, 8 morgen hooiland en 3 morgen en 4½ hont weiland; voorts 8 morgen eigen land met huis en berg daarop. Gezien de naam en de oppervlakte van het land, 20 morgen, gaat het misschien om dezelfde persoon.

    Onduidelijk is of er verband is met Geertruid Dirk Gerritsweduwe uit de Meijepolder, die samen met zekere Dirk Hagensz na het beleg van Woerden door Spaanse troepen (1575/1576) evenals vele lotgenoten tracht kwijtschelding of vermindering van achterstallige pacht en hypotheekrente te krijgen, vanwege de schade die door inundatie en strooptochten van vijandelijke troepen geleden is.12 De rol van Dirk Hagensz is ook onduidelijk, hij zou een schoonzoon of haar nieuwe echtgenoot kunnen zijn. (foto 2.7)

    Een aanwijzing dat Dirk Gerritsz Twaalfhoven inderdaad gehuwd was en kinderen had, geeft het oudste register van de weeskamer van Bodegraven. De papieren van de weeskinderen worden aanvankelijk bewaard in dozen, die in een kist zijn geborgen. In 1590/1591 stelt de secretaris orde op zaken in de administratie door de opschriften van de dozen in een nieuw register te schrijven, met voldoende ruimte per blad om bij te houden wat er vervolgens met de stukken gebeurt. Op 26 mei 1590 noteert hij een doosje, toekomende de kinderen van Dirck Gerritsz Twaelfhoven aan de Meije. In tegenstelling tot de andere dozen, die geopend worden als kinderen mondig worden en hun deel krijgen, gebeurt met dit doosje niets. Als in 1619 het boek vol is en een nieuw register wordt aangelegd, wordt deze post opnieuw ingeschreven, maar ook nu volgen geen aantekeningen over het lichten van stukken. Heden ten dage is de kist er niet meer; het archief wordt zorgvuldig bewaard, ook de registers van de weeskamer en vele losse papieren over de boedels, maar geen stukken uit het doosje van Dirck.13

    Al met al is het onzeker of Dirck Gerritsz Twaalfhoven kinderen naliet.
  2. Gerrit Gerritsz Twaelfhoven, volgt IIIa (Bodegraven en Zwammerdam).
  3. Adriaen Gerritsz Twaelfhoven, volgt IIIb (Nieuwkoop).
[ photo: 2.4 | Stichting Familie Twaalfhoven ]
Foto 2.4
[ photo: 2.6 | Stichting Familie Twaalfhoven ]
Foto 2.6

Voetnoten

3NA, Grafelijkheidsrekenkamer nrs. 1885 (1483), 1895 (1493), 1905 (1503).
4HUA, Huis Den Ham nr. 5 fol. 38v en 39 (4-9-1498); Ons Voorgeslacht 47 (1992) p. 283.
5NA, Graven van Holland (oud LRK nr 124) caput Sticht.
6Huis Den Ham nr. 5 fol. 51v (12-3-1514) en fol. 68-68v (3-12-1538).
7Grafelijkheidsrekenkamer nrs. 1915 (1513) t/m 1955 (1553).
8Rechtsbronnen der vier hoofdwaterschappen van het vasteland van Zuid-Holland (Rijnland, Delfland, Schieland, Woerden) (Utrecht 1951) p. 304-305.
9NA, Staten van Holland voor 1572 nr. 431 fol. 15v
10Staten van Holland voor 1572 nr.174.
11Staten van Holland voor 1572 nrs. 581 (1555), 917 (1557) en 1234 (1562).
12Meer hierover bij N. Plomp, Twaalfhoven. Een voorlopig overzicht van gegevens uit de veertiende tot de zeventiende eeuw (2004) p. 12-14; de bron hiervoor is: RHCRL, Rechterlijk archief (hierna: RA) Woerden nr. 145.
13RHCRL, Weeskamer (hierna: Wk) Bodegraven nr. 5a p. 1 en nr. 2 fol. 36.

Index