De Zwammerdamse Twaalfhovens in Bodegraven en Nieuwkoop, in de achttiende en negentiende eeuw

4.2 Tak a

(bodegraven)

VIb. Gerrit Ariënsz Twaalfhoven, aanvankelijk boer in de Binnenpolder te Zwammerdam, vanaf 1686 in de buurtschap Buitenkerk in de Noordzijderpolder te Bodegraven, † ald. (aangifte 28 sept., begr. 2 okt.) 1721, tr. Emmetie Jacobsdr Honcoop, † Bodegraven (aangifte 21, begr. 23) febr. 1730.

Zie voor verdere bijzonderheden hoofdstuk II.

Uit dit huwelijk:

1. Ariën (Ary) Gerritsz Twaalfhoven, volgt VIIb. (foto 4.1)

VIIb. Ariën (Ary) Gerritsz Twaalfhoven, boer op de hofstede in Buitenkerk 1721-1769, † Beneden Haastrecht, aangifte Haastrecht 2 jan. 1779, tr. 1e Bodegraven (gerecht) 2 april 1722 Wijntie Cornelisdr. de Jongh, wed. van Jan Corsz Kromwijk, uit Bodegraven, geb. Gerverskop onder Harmelen, begr. Bodegraven 5 aug. 1751, dr. van Cornelis Cornelisz de Jongh en Grietje Warnarsdr Vaendrich; tr. 2e Zwammerdam (kerk) 2 mei 1757 Catharina (Trijntje) Dirkse van Dijk, wed. van Willem Jacobsz Lamme.

Na het overlijden van de vader van Wijntie de Jongh wordt in maart 1737 de boedel van hem en zijn tweede vrouw beschreven. Uit deze akte blijkt dat De Jongh boer was in Gerverskop onder Harmelen. Hij had uit zijn eerste huwelijk drie kinderen, van wie Wijntie de jongste is, en uit het tweede huwelijk, gesloten in maart 1706, vijf kinderen.

Hij bezat een hofstede met tien morgen land en had 21 melkkoeien die een gezamenlijke waarde van 668 gulden hadden.¹ In 1735, 1736, 1759 en 1760 is Ariën Gerritsz Twaalfhoven kerkmeester van de St. Galluskerk te Zwammerdam.² In mei 1768 woont hij nog op de boerderij, maar in mei 1769 transporteert hij die met de negen morgen land aan Ary Molenaar.³ Rond de jaarwisseling 1778/’79 overlijdt hij in Beneden Haastrecht, waar zijn zoon Gerrit met zijn gezin woont.

Uit het eerste huwelijk:

1. Gerardus (Gerrit) Twaalfhoven, volgt VIIIa.
2. Cornelius (Cornelis) Twaalfhoven, volgt VIIIb.
3. Petronella (Nelletje) Twaalfhoven, ged. Zwammerdam 21 mei 1729, begr. Aarlanderveen 10 sept. 1759, tr. Aarlanderveen 20 febr. 1753 Maarten Cornelisz van der Weyde, † 26 okt. 1759, zn. van Cornelis Ponsz van der Weyde en Aaltje Maartensdr Hoogenboom; hij hertr. Alphen 7 febr. 1763 Elisabeth Vermeij.
4. Margarita (Grietje) Twaalfhoven, geb. Bodegraven/ged. Zwammerdam 25/26 jan. 1732, † Woubrugge 28 juni 1803, begr. Hoogmade, tr. Bodegraven (gerecht) 15 en Zwammerdam (kerk) 16 febr. 1756 Pieter Martensz van Vliet, geb. Zwammerdam 25, ged. 26 maart 1731, bouwman, † Woubrugge 16 april 1815, zn. van Martinus Pietersz van Vliet en Elisabeth Jansdr Honkoop.
5. Guilelmus (Willem) Twaalfhoven, geb. Bodegraven, ged. Zwammerdam 17 sept. 1734, † aangifte Bodegraven 15 dec. 1735.
6. Emerentia (Emmigje) Twaalfhoven, geb. Bodegraven, ged. Zwammerdam 4 juni 1737, † aangifte Bodegraven 11 juni 1737.

VIIIa. Gerardus (Gerrit) Ariënsz Twaalfhoven, geb. Bodegraven, waarschijnlijk ged. Zwammerdam vóór de aanvang van het r.k. doopboek per 20 juli 1725, beroep onbekend, † Beneden Haastrecht, aangifte 19 jan. 1791, tr. Haastrecht 3 febr. 1760 (gerecht en kerk) Metje (Machtildis) Claasse Vermeul(en), geb. Roosendaal bij Haastrecht, † Beneden Haastrecht, aangifte 24 jan. 1799, dr. van Claas Cornelisz Vermeul(en) en Haasje Paulusdr Pols.

Bruid en bruidegom zijn bij hun trouwen ‘onvermogend’ en kunnen daarom ‘pro deo’ (kosteloos) trouwen. Gerrit woont dan in het nabijgelegen Hekendorp. Gerrits vader Arie was getuige bij het kerkelijk huwelijk. Zowel bij het overlijden van Arie Twaalfhoven senior als van zijn zoon en schoondochter en kleinzoon Arie incasseerde de gaarder drie gulden.

Uit dit huwelijk:

1. Arnoldus (Arie) Twaalfhoven, ged. Haastrecht 3 jan. 1761, † Beneden-Haastrecht, aangifte Haastrecht 18 febr. 1791.
2. Caspara Hesther (Haasje) Twaalfhoven, ged. Haastrecht 13 jan. 1765, bouwvrouw (1850), ongehuwd † Bodegraven 5 mei 1850. Haasje woont in 1844 en bij overlijden aan de Noordzijde, toenmalig nr. 28.
3. Wendelina (Wijntje) Twaalfhoven, ged. Haastrecht 8 april 1766, † Bodegraven 4 jan. 1844 (ten huize van haar zuster Haasje), tr. Haastrecht 18 jan. 1801 Cornelis Vrankrijker, geb. Bonrepas, ged. Haastrecht 15 jan. 1775, beroep onbekend, † Haastrecht (als Cornelis de Frankrijker) 18 dec. 1830, zn. van Johannes Vrankrijker en Gerrigje Sluys.
4. kind, † aangifte Haastrecht 19 juli 1768.

VIIIb. Cornelius Aryensz (Arisse) Twaalfhoven, ged. Zwammerdam 30 jan. 1726, boer, † Bodegraven 26 juli 1813, ondertr./tr. Zwammerdam 13/29 (kerk) april 1754 Joanna (Jannigje) Klaasse Cromwijck (Kromwijk), ged. Zwammerdam 18 aug. 1728, † aangifte Bodegraven 1, begr. aldaar 3 dec. 1790, dr. van Nicolaas Corse Cromwijck en Divertje Janse Hofland.

Hij wordt in 1760 en 1761 als Kornelis Aryensz Twaalifhoven (Cornelis Arinse) genoemd als kerkmeester van de St. Galluskerk te Bodegraven. Eind 1775 koopt Cornelis Arisse Twaalfhoven van Pieter Brunt te Alphen een boerderij met zeventien morgen wei-, hooi- en teelland in de Noordzijderpolder. Van de koopsom, 5000 gulden, betaalt hij 3000 gulden contant en de rest met een schuldbekentenis.⁴ Zijn zoon Klaas zet het bedrijf voort, gevolgd door diens kinderen, tot 1843.⁵

Uit dit huwelijk:

1. Wijntje Cornelisse Twaalfhoven, geb./ged. Zwammerdam 10 febr. 1755, boerin/bouwvrouw, † Alphen 6 jan. 1832, tr. Reeuwijk 13 april 1786 Cornelis Gerritsz Streng, geb. Stein (bij Haastrecht), ged. Haastrecht 16 mei 1751, boer, † Alphen 12 dec. 1829, zn. van Gerrit Florisz Streng en Maria Cornelisse Verkleij.
2. Nicolaus (Claas) Cornelisse Twaalfhoven, zie IXb.

IXb. Claas Cornelisse (Nicolaus) Twaalfhoven, ged. Zwammerdam 6 dec. 1767, boer op 12 morgen eigen land in de Noordzijderpolder te Bodegraven, † Bodegraven 18 febr. 1814, tr. Bodegraven (gerecht) 29 dec. 1798, Zwammerdam (kerk) 15 jan. 1799 Aartje (Arnolda) Cornelisse van Royen, † Bodegraven 18 aug. 1816, dr. van Cornelis van Royen en Aaltje Vergeer. Bij hun huwelijk en in 1803 wonen zij aan de Lage Zijde, d.w.z. aan de noordkant van de Rijn.

Uit dit huwelijk:

1. Cornelis (Cornelius) Twaalfhoven, ged. Zwammerdam 11 sept. 1799, † aangegeven en begr. Bodegraven 3 okt. 1799.
2. Jannetje (Joanna) Twaalfhoven, tweeling met de voorgaande, ged. Zwammerdam 11 sept. 1799, † aangegeven en begr. 3 okt. 1799.
3. Cornelis Twaalfhoven (senior), geb./ged. Bodegraven/Zwammerdam 2 nov. 1800, bouwman, † Bodegraven 13 mei 1841, tr. Bodegraven/Zwammerdam (kerk) 16 nov. 1821 Anna (Naatje, Johanna) Verhoef, geb. Bodegraven 15 jan. 1792, † Bodegraven 27 juli 1852, dr. van Cornelis Verhoef, bouwman, en Dirkje Janse Griffioen, wed. van Maarten van Beijeren. Zij hertr. Bodegraven 30 sept. 1842 Cornelis de Langen.
   
   Cornelis Twaalfhoven (geb. 1800) is hier getooid met het achtervoegsel senior, dat hij overigens niet voerde. Zulks ter onderscheid van zijn jongere broer (sub 5) Cornelis Twaalfhoven Jr, die wel de toevoeging junior voerde. Was de eerste genoemde kerkmeester van de St. Galluskerk in 1828 en 1841 (het jaar van zijn overlijden) in 1833 staat Cornelis Jr. als zodanig vermeld (zie Xc).
   
   Schoonvader Cornelis Verhoef staat van 1795 tot 1824 te boek als eigenaar van 31½ morgen land, waarvan 19 in de polder Weiland, 7½ in de Noordzijderpolder en 5 in de Meijepolder. Vanaf 1825 staat het op naam van Cornelis Twaalfhoven, tot het in februari 1834 wordt verkocht.
   Uit dit huwelijk twee dochters:
   1. Aartje Twaalfhoven, geb. Bodegraven 30 mei 1823, bouwvrouw, † (als Alida) Bodegraven 19 mei 1879, tr. (met dispensatie voor derde graadsverwantschap) Bodegraven (kerk) 14 juli 1852 IJsbrand van Buuren, geb. Bodegraven 11 april 1813, bouwman, † Bodegraven 2 juli 1866, zn. van Dirk van Buuren en Elizabeth van der Laan, weduwnr. van Maria van Smoorenburg,
   2. Dirkje Twaalfhoven, geb. Zwammerdam 28 april 1825, † Bodegraven 1 mei 1853.
4. Jannetje Twaalfhoven, geb. Bodegraven 3 dec. 1801 (blijkens akte van bekendheid, verleden voor het vredegerecht te Alphen) of 17 dec. 1802 (volgens bevolkingsregister Gouda 1860-1880), † Gouda 5 nov. 1871, tr. Bodegraven/Zwammerdam 13/14 mei 1825 Antonius (Teunis) van Vuuren, geb. Broek c.a., ged. Gouda 21 sept. 1784, bouwman, † tussen 16 juni 1841 en 14 nov. 1855, zn. van Arie van Vuuren en Anna Verham. Jannetje overleed ten huize van haar zoon Arie, klompenmaker op de Blekerssingel.
5. Cornelis Twaalfhoven Jr., volgt Xc.
6. Aaltje Twaalfhoven, geb./ged. Bodegraven/Zwammerdam 9 febr. 1805, † vóór 25 april 1838, tr. Bodegraven/Zwammerdam (kerk) 23/26 mei 1827 Pieter Rost, geb. Aarlanderveen 20 okt. 1794, grutter te Bodegraven (1827), vervolgens te Gouda (1838), zn. van Hendrik Rost en Ariaantje Turkenburg; hij tr. 2e Gouda 25 april 1838 Maria Oosterman.
7. Matje Twaalfhoven, geb./ged. Zwammerdam 3 aug. 1808, † Stein 3 nov. 1860, tr. Alphen en Rietveld 23 april 1830 Cornelis Verhoek, geb. Stein 17 maart 1803, bouwman, † Stein 23 okt. 1857, zn. van Jan Verhoek en Jannetje van der Vlist. (foto 4.3 en 4.4)

Xc. Cornelis Twaalfhoven Jr., geb./ged. Zwammerdam 30 sept. 1803, bouwmansknecht te Alphen, bouwman te Bodegraven, † Bodegraven 28 maart 1879, tr. Bodegraven/Zwammerdam (kerk) 23/24 jan. 1830 Aaltje (Alida) van der Pauw, ged. Zwammerdam 13 febr. 1808, bouwvrouw, † Bodegraven 12 okt. 1876, dr. van Frans van der Pauw en Maria Klase van Rijn.

Hij ondertekende te Hazerswoude de huwelijksakte van zijn dochter als ‘Cs., Twaalfhoven de Jongste’. Hij was kerkmeester van de St. Galluskerk te Bodegraven 1833, 1852-1858 en 1864-1868. Aaltje van der Pauw hertrouwde Matthijs Albertus Moons op de boerderij Dubbellaan, Weiland te Nieuwerbrug, waar Aaltje haar jeugdjaren doorbracht.

In 1853 maakte het kabinet Thorbecke I de invoering van de bisschoppelijke hiërarchie mogelijk. De parochie Bodegraven-Zwammerdam ging deel uitmaken van het bisdom Haarlem en het dekenaat Alphen aan de Rijn. Vanaf 1858 werden plannen gemaakt voor een grotere nieuwe kerk. In 1861 ging de kogel door de kerk. De bekende P.J.H. Cuypers werd de architect. St. Gallus werd in 1864 als patroonheilige vervangen door St. Willibrordus. Deze kerk kwam (met uitbreiding) op de plaats te staan van de vorige. Cornelis Twaalfhoven Jr. was toen kerkmeester en lid van de bouwcomissie voor de toren. In 1982 brandde de Willibrorduskerk af. De katholieken konden tijdelijk gebruik maken van de gereformeerde en lutherse kerken. Niet van de hervormde, hetgeen de landelijke pers haalde. In 1984 was de kerk volgens het oude plan weer opgebouwd. (foto’s 4.5-4.8)

Uit dit huwelijk:

1. Maria Twaalfhoven, geb./ged. Bodegraven/Zwammerdam 7 jan. 1831, † Alphen 6 mei 1913, tr. Bodegraven 22 juni 1859 Cornelis van Veenendaal, geb. Maartensdijk 4 sept. 1833, melkboer te Utrecht, † Utrecht 13 nov. 1887, zn. van Gerrit van Veenendaal, melkboer te Utrecht, en Pieternella van der Steen.
   
   De omstandigheid dat vader en zoon Van Veenendaal zich als melkboer in Utrecht vestigden, zal ongetwijfeld van invloed zijn geweest op de keuze van Maria’s broer Nicolaas om hetzelfde te doen.
   
2. Aartje (Arnolda) Twaalfhoven, geb. Bodegraven 3 jan. 1832, ged. en † ald. 4 jan. 1832.
3. Nicolaas Twaalfhoven, volgt XIc in hoofdstuk VII, staak Nicolaas.
4. Aartje Twaalfhoven, geb. Bodegraven, geb./ged. Zwammerdam 16/17 okt. 1834, dienstbode, † Zoeterwoude 21 maart 1900, tr. 1e Hoogmade/Woubrugge 16 juli 1871, Hoogmade (kerk) 20 juni 1871 Adrianus Hubertus Doeswijk, geb. Hoogmade/Woubrugge 1 maart 1826, landbouwer, † Woubrugge 29 jan. 1872, zn van Anthonius Doeswijk en Maria Verbij (zie tak B, VIc-2), tr. 2e Woubrugge 8 mei 1873 Cornelis Boer, geb. Uithoorn 17 maart 1840, bouwman te Zoeterwoude, zn. van Cornelis de Boer en Elsje van Veen en wedr. van Cornelia Kokshoorn.
5. Franciscus Twaalfhoven, geb./ged. Bodegraven/Zwammerdam 5 sept. 1835, † Bodegraven 2 juli 1836.
6. Franciscus Twaalfhoven, geb./ged. Bodegraven/Zwammerdam 13 april 1837, bouwman, † Bodegraven 10 dec. 1862.
7. Alida Twaalfhoven, geb./ged. Bodegraven/Zwammerdam 23 sept. 1838, † Reeuwijk 25 febr.1899, tr. Hazerswoude 24 aug. 1866 Leonardus van Velzen, geb. Zoeterwoude 27 okt. 1827, veehouder, † Reeuwijk 17 maart 1896, zn. van Cornelis van Velzen en Neeltje Kokshoorn.
8. Cornelia Twaalfhoven, geb. Bodegraven 28 nov. 1839, † Zwammerdam 11 juli 1881, tr. Bodegraven/Zwammerdam (kerk) 6/7 april 1864 Gerrit Vreeswijk, geb. Zwammerdam 29 juli 1824, bouwman, † Zwammerdam 15 juni 1907, zn van Jacobus Vreeswijk en Lijsje Harmelerwaard.
9. Johanna Twaalfhoven, geb./ged. Bodegraven/Zwammerdam 16 juni 1841, dienstmeid te Woerden (1871), † Woerden 28 febr. 1882, tr. Woerden 10 juni 1871 Kornelis Samson, weduwnaar van Geertruy Kooyman, geb. Achttienhoven (ZH) 28 maart 1831, bouwman op Bulwijk te Woerden, † Woerden 14 april 1892, zn van Cornelis Samson en Jannitje van der Weijden.
10. Matthijs Twaalfhoven, geb. Bodegraven 9 april 1843, † aldaar 18 april 1843.
11. Klazina Twaalfhoven, geb./ged. Bodegraven/Zwammerdam 13/15 juli 1844, woonde vanaf maart 1879 bij haar jongste zuster Cornelia (14).
12. Matthijs Twaalfhoven, geb./ged. Bodegraven/Zwammerdam 20 mei 1846, bouwman, † Bodegraven 10 aug. 1907.
13. dochter, als levenloos geb. aangegeven Bodegraven 30 juli 1847.
14. Cornelia Twaalfhoven, geb./ged. Bodegraven/Zwammerdam 25 sept. 1848, tr. Bodegraven/Zwammerdam 19/25 (kerk) okt. 1877 Johannes van Breukelen, geb. Bodegraven 3 mei 1851, kastelein te Bodegraven, koopman te Oudewater vanaf 1877, te Utrecht vanaf 1884, zn. van Johannes van Breukelen en Anna Vermeij.
15. Cornelis Twaalfhoven, volgt XId in hoofdstuk VIII, staak Cornelis.