Zeven generaties Twaalfhovens in Bodegraven, Zwammerdam en Nieuwkoop

2.5 Nieuwkoop

IIIb. Adriaen Gerritsz Twaelfhoven, woonde te Bodegraven, † voor 21 juli 1591, tr. Maritgen Pietersdr, † na hem, voor 21 juli 1591; zij hertr. Adriaen/Ariën Willemsz in Oud Bodegraven, weduwnaar met kinderen.

De registers van de weeskamer te Bodegraven zijn tot dusverre de enige bron van kennis over het bestaan van Adriaen Twaelfhoven en zijn gezin. Tussen 26 mei 1590 en 21 juli 1591 vermeldt de secretaris (die vergeet de precieze datum te noteren) een doos, toekomende Adriaen Willemsz in Oud Bodegraven met zijn weeskinderen, en voorts de kinderen van Maritgen, zijn overleden huisvrouw, in huwelijk verwekt door wijlen Adriaen Gerritsz Twaelfhoven¹⁰³ Dit is waarschijnlijk de doos die op 1 december 1612 uit de weeskist gelicht wordt door Dirck Adriaensz Twaelfhoven en Gelis Gerrits als echtgenoot van Meynsgen Ariënsdr, kinderen van Ariën Willemsz in Oud Bodegraven.¹⁰⁴ Kennelijk heeft de inhoud van de doos betrekking op de nalatenschap van Maritgen Pietersdr uit haar beide huwelijken, vertegenwoordigd door Dirck Twaelfhoven uit het eerste en Gelis Gerritsz (Verhaer) voor zijn vrouw Meynsgen Aryensdr uit het tweede.

Op 21 juli 1591 schrijft de secretaris een doos in die toekomt aan de twee weeskinderen van Adriaen Gerritsz Twaelfhoven en zijn vrouw Maritgen Pietersdr, genaamd Dirck Adriaensz en Geertgen Adriaensdr. Deze doos wordt op 3 december 1600 gelicht door (hun stiefvader) Adriaen Willemsz¹⁰⁵ en zal uitsluitend betrekking hebben gehad op tegoeden van de Twaalfhoven kant.

Uit het huwelijk Twaalfhoven:

1. Dirck Adriaensz/Ariënsz Twaelfhoven, volgt IVb.
2. Geertgen Adriaensdr/Ariënsdr Twaelfhoven, vermeld vanaf 1591, † voor 30 nov. 1612, tr. Pieter Dircksz, † tussen 13 juni 1610 en 30 nov. 1612.¹⁰⁶ Zij wonen in Oud Bodegraven en laten verscheidene kinderen na die, voor zover onmondig, hun ooms Gerwert Dircksz van vaderszijde en Dirck Adriaensz Twaelfhoven van moederszijde tot voogd hebben.¹⁰⁷
   
   In juni 1610 verkoopt Dirck Ariënsz, wonend te Nieuwkoop, aan zijn zwager Pieter Dircksz een tuintje met de helft van een laantje (= veldje) tussen de Binnen- en Buitendijk te Zwammerdam en nog 1½ morgen land in de Zuidzijderpolder van Bodegraven, strekkend van de gemene sloot tot over de Binnendijk, belendende ten noorden voornoemde Pieter Dircxz.¹⁰⁸

IVb. Dirck Adriaensz Twaelfhoven, geb. 1567/’68,¹⁰⁹ vermeld vanaf 1591,¹¹⁰ vestigt zich in 1608 te Nieuwkoop,¹¹¹ vervener, † tussen 26 febr. 1640 en 8 okt. 1642, tr. Neeltje Cornelisdr, † voor 8 okt. 1642.

In oktober 1607 koopt hij twee percelen veenland in het Noordeinde van Nieuwkoop.¹¹² In 1611 koopt hij een bruikweer land met huis en hof, gelegen in het Zuideinde van Nieuwkoop buitenweg. Hij neemt de hypotheek van 500 gulden over en betaalt tevens 1156 gulden.¹¹³ Voorts koopt hij enige keren percelen veenland, zowel in het Zuideinde als in het Noordeinde.¹¹⁴ Het kohier van de 200e penning uit 1623 vermeldt dat hij aan de Meije woont;¹¹⁵ waarmee hij dicht bij de boerderij van zijn grootouders gekomen is. In 1623 treedt hij ook op als voogd over de kinderen van zijn overleden zwager Gielis Gerritsz (Verhaer), de man van zijn halfzuster.¹¹⁶ In 1636 en 1640 verkoopt hij enkele percelen.¹¹⁷

Meer informatie verschaft de boedelscheiding die in oktober 1642 plaatsvindt. Van de acht kinderen zijn er twee eerder overleden, beiden lieten een nog onmondige dochter na. Twee zonen die bij het passeren van de akte wel aanwezig zijn, Cornelis en Adriaen (junior), delen niet mee. Blijkbaar hebben zij hun deel al eerder gekregen. Adriaen treedt wel op voor het dochtertje van zijn overleden broer Pieter en voor zijn ongehuwde zuster Marritgen. De verdeling wordt hieronder per kind weergegeven.¹¹⁸ (foto 2.15)

Uit dit huwelijk:

1. Ariën Dircksz Twaelfhoven, † voor 10 dec. 1624, tr. Nieuwkoop (geref.) 19 febr. 1623 Aeltje Cornelisdr, uit Nieuwkoop; zij hertr. Nieuwkoop (geref.) 13 juli 1625 Maerten Stoffelsz.
   
   Aeltgen Cornelisdr, weduwe van Ariën Dircxsz Twaelfhoven, koopt in december 1624 voor 384 gulden een perceel veenland in het Zuideinde over de Achterweg.¹¹⁹ Maerten Stoffelsz verkoopt in april 1626 als man en voogd van Aeltje Cornelis, weduwe van Ariaen Dircksz Twaelfhoven een perceel veenland - waarschijnlijk het zelfde - in het Zuideinde van Nieuwkoop, over de Achterweg.¹²⁰
   
   Uit dit huwelijk:
   1. Lijsbet Ariaens Twaelfhoven, minderjarig okt. 1642, tr. Nieuwkoop (geref.) 1 maart 1643 Dirck Laurisz (Louwen).
      Lijsbeth erft in oktober 1642 samen met haar nichtje Marretje Pietersdr Twaelfhoven van haar grootvader Dirck een perceel veenland in Nieuwkoop Zuideinde binnenweg en de helft van 650 gulden die Huybert Dircksz Twaelfhoven moet betalen.
      Dirck Laurisz, gehuwd met Lijsbeth Ariënsdr die mede-erfgenaam is van Dirck Ariënsz Twaelfhoven verkoopt in september 1643 een perceel veenland in het Zuideinde van Nieuwkoop binnenweg en een in het Zuideinde over de Achterweg.¹²¹
2. Cornelis Dircksz Twaelfhoven, volgt Vd.
3. Huybert Dircksz Twaelfhoven, volgt Ve.
4. Ariën Dircksz Twaelfhoven, vermeld okt. 1642, welgeboren man van de heerlijkheid Nieuwkoop, Noorden en Achttienhoven (1652), † tussen 6 maart en 1 juni 1667,¹²² tr. Grietje Willemsdr, vermeld juli 1653, † na 12 sept. 1668,¹²³ dr. van Willem Jacob Pietersz.
   Ariën koopt in februari 1646 een huis en erf in het Zuideinde en een stuk veenland aldaar met daarop een schuur. De buurman aan de oostzijde is zijn broer Huybert. In 1648 koopt hij nog meer veenland. In 1653 worden zijn vrouw en haar zuster genoemd als erfgenamen van Willem Jacob Pietersz.¹²⁴
   
   In oktober 1656 maken Ariën en Grietje hun testament bij een notaris te Gouda. Na de dood van de langstlevende moeten de bezittingen worden verdeeld onder de naaste familieleden aan weerszijden. Er zijn blijkbaar geen kinderen uit dit huwelijk in leven.¹²⁵ Zijn weduwe Grietje Willems verkoopt in april 1668 het huis en erf in het Zuideinde en vervolgens in juni en september vier percelen veenland aldaar.¹²⁶
5. Pieter Dircksz Twaelfhoven, † tussen 4 juni en 28 dec. 1637, tr. Nieuwkoop (geref.) 8 febr. 1637 Annetje Pietersdr Teysterman, † na 25-1-1644.
   Pieter Dircksz Twaelfhoven treedt in juni 1637 namens zijn vrouw op bij de verdeling van de nalatenschap van Symon Jansz Teysterman. In december van dat jaar koopt Annetje als weduwe een perceel veenland in het Zuideinde van Nieuwkoop binnenweg, naast land van (haar schoonvader) Dirck Ariënsz Twaelfhoven.¹²⁷ In januari 1644 verkoopt zij dit land weer.¹²⁸
   
   Uit dit huwelijk:
   1. Marretje Pietersdr. Twaelfhoven, vermeld 7 okt. 1642¹²⁹, tr. voor 11 nov. 1660 Jacob Gertsz Breda.¹³⁰
      Marretje erft in 1642 samen met haar nichtje Lijsbeth Ariaensdr Twaelfhoven van haar grootvader Dirck een perceel veenland in Nieuwkoop Zuideinde binnenweg en de helft van 650 gulden die Huybert Dircksz Twaelfhoven moet betalen.¹³¹
6. Marritgen Dircksdr Twaelfhoven, vermeld okt. 1642, woont in het Zuideinde van Nieuwkoop, kinderloos † voor 6 maart 1667.
   Marritgen erft in 1642 het achterhuis met berg, schuur en erf, strekkende van het middelschot van het voorhuis van haar zwager Joost Pietersz (zie hieronder 7) tot het weiland van Huybert Dircksz (zie Ve). Het perceel meet volgens het morgenboek 4 hont; voorts een stuk veenland in het Zuideinde binnenweg.
   In maart 1667 transporteren Aryen Joosten Samsom en Dirck Louwen voor zichzelf en alle andere erfgenamen van Marritgen haar halve huis c.a. en 70 roeden veenland aan Aryen Dircksz Twaelfhoven; koopsom 200 gulden.¹³²
7. Gerritgen Dircksdr Twaelfhoven, vermeld okt. 1642, † tussen 19 nov. 1649 en 23 febr. 1666, tr. voor juni 1625 Joost Pietersz, ook Joost Pietersz Leenderts en Joost Pietersz Samsom genoemd, † tussen 19 nov. 1649 en 23 febr. 1666.
   Gerritgen en Joost Pietersz erven in 1642 het huis en erf in het Zuideinde van Nieuwkoop binnenweg, strekkende uit de voorwetering tot aan de tussenmuur van het achterhuis dat aan Marritgen (6) behoort. Voorts een perceel veenland binnenweg, strekkende van Marritgen Dircksdr tot Huybert Dircksz. Na het overlijden van Gerritgen en Joost kopen twee van hun acht kinderen uit de boedel de anderen uit.¹³³
8. Neeltgen Dircksdr Twaelfhoven, vermeld 1623, kinderloos † voor 7 okt. 1642.
9. Lijsbet Dircksdr Twaelfhoven, vermeld okt. 1642, † voor febr. 1647, tr. Jasper Ghijsz, uit Kamerik, wedr. van Neeltgen Dircksdr; hij tr. 3e (ondertr. Nieuwkoop, attestatie naar Bodegraven 26 febr.) 1647 Willempje Jacobsdr (Blonk) uit Bodegraven; tr. 4e Nieuwkoop 19 dec. 1649 Geertje Aelbertsdr uit de Harmelerwaard.
   Lijsbeth en haar man Jasper Ghijsbertsz krijgen uit haar vaders nalatenschap een kamp van twee morgen hooiland in het Noordeinde buitenweg.

Vd. Cornelis Dircksz Twaelfhoven, vermeld te Nieuwkoop vanaf 1631, † tussen 8 juli 1653 en 9 juli 1659, tr. Nieuwkoop (geref.) 5 febr. 1631 Marritje Ariaensdr, vermeld 1659, † na jan. 1662, dr. van Ariën Symonsz Kynt en Catharina Adriaensdr.

Cornelis koopt in augustus 1636 een huis met erf in het Zuideinde. Zijn vrouw Marritje is in 1638 mede erfgenaam van haar moeder. In 1642 heeft hij zitting in het college van welgeboren mannen van de heerlijkheid Nieuwkoop en Noorden.¹³⁴ Cornelis Dircksz Twaelfhoven is weliswaar in de gereformeerde kerk getrouwd, maar voegt zich later bij de in Nieuwkoop ontstane remonstrantse gemeente. Wanneer in 1648 geld wordt ingezameld voor de bouw van een nieuw ‘preekhuis’ (kerkgebouw) draagt hij 8 gulden 7 stuivers bij en belooft dit bedrag aan te vullen tot 25 gulden.¹³⁵

In november 1642 ruilt hij een perceel veenland in het Noordeinde (zijn erfdeel?) tegen een perceel in het Zuideinde. In juli 1653 stelt hij zijn in 1636 gekochte huis als onderpand voor een schuld van 388 gulden. Zijn weduwe verkoopt in juli 1659 54 roeden veenland achter het dorp en in januari 1662 het huis met erf, schuur en achtergelegen veenland.¹³⁶

Uit dit huwelijk:

1. Dirck Cornelisz Twaelfhoven, volgt VIc.
2. Neeltje Cornelisdr Twaelfhoven, tr. in of voor 1668 Jan Pietersz Pijper, waaruit zes kinderen remonstrants ged. Nieuwkoop 1668-1684; hij hertr. Nieuwkoop (geref.) 17 febr. 1697 Cornelia Leulofsdr van der Luit, uit Zegveld, laatst wed. van Leendert Jansz Hofstadt.
3. Jannetje Keesen Twaelfhoven, tr. 1e in of voor 1674 Claes Pietersz Koninck, waaruit twee kinderen remonstrants ged. Nieuwkoop 1674 en 1675; tr. 2e Nieuwkoop (geref.) 6 maart 1689 Pieter Jansz van Wieringen, weduwnaar van Marrigje Nannen van Vliet.
   
   Jannetje Cornelisdr. Twaelfhoven, weduwe van Claes Pietersz Coning komt in februari 1689 overeen met Gijsbert Pietersz Coning, oom en naaste bloedvoogd van haar dochter Marretje Claesdr die op kerstmis van het jaar daarvoor 13 jaar is geworden, de opvoeding van dit kind te zullen bekostigen.¹³⁷
   
   Marretje is op 26 dec. 1675 remonstrants gedoopt, het andere, blijkbaar inmiddels overleden kind Pieter op 4 nov. 1674.
   
   En waarschijnlijk:
4. Aris Cornelisz Twaelfhoven, in 1685 en 1687 in de belasting op zout, zeep, heren- en redemptiegeld aangeslagen voor 3 gulden 8 stuivers 4 penningen.

VIc. Dirck Cornelisz Twaelfhoven, † voor 22 febr. 1695, tr. Jaepje Cornelisdr Teysterman.

Uit de kohieren van de belasting op zout, zeep, heren- en redemptiegeld voor Nieuwkoop en Noorden blijkt dat Dirck in 1681 tot de categorie ‘kleine getaxeerden’ werd gerekend en in 1682 tot de ‘arbeiders en onvermogenden’. In 1681 en 1682 betekende dit een aanslag van 3 gld 6 st 12 penn., in 1685 6:9:8. In 1687 en latere jaren ontbreekt zijn naam.¹³⁸

In februari 1695 verklaren Symon Cornelisz Teysterman, Pieter Jansz van Wieringen en Pieter Cornelisz van Schagen als ooms en naaste bloedvoogden van Marretje (15 jaar oud) en Trijntje (11 jaar) ten overstaan van weesmeesters van Nieuwkoop dat de nalatenschap van Dirck Cornelisz Twaelfhoven van zeer geringe omvang is (enig huisraad van zeer geringe waarde, een praam, een schuit en een voorraadje turf). De schulden daarentegen bedragen 80 gulden, zodat er weinig voor de kinderen overblijft. De voogden willen met hulp van de overige familie de opvoeding van de kinderen bekostigen, zodat zij niet ten laste komen van de armenkas.¹³⁹

Uit dit huwelijk:

1. Mertjen (Marritje) Dircksdr Twaelfhoven, rem. ged. Nieuwkoop 9 nov. 1679, tr. Nieuwkoop (aangifte gaarder 21 sept.) 1702 Jan Pietersz van Veen, waaruit kinderen gedoopt worden in 1705, 1712 en dec. 1714.
2. Trijntje Dircksdr Twaelfhoven, rem. ged. Nieuwkoop 25 juli 1683, begr. aldaar 7 april 1701.

Ve. Huybert Dircksz Twaelfhoven, vermeld vanaf 1629, † tussen 6 juli en 15 dec. 1648, tr. 1e (ondertr. Nieuwkoop, geref., attestatie om te tr. te Wassenaar 6 juli 1629) Marretje Gerritsdr, uit Wassenaar; tr. 2e Nieuwkoop (geref.) 27 jan. 1641 Annetje Gijsen, uit Zegveld, † voor 15 dec. 1648.

Huybert koopt in 1629 een huis en erf in het Zuideinde van Nieuwkoop, binnenweg.¹⁴⁰ Bij de boedelscheiding in 1642 erft hij van zijn vader een 8 hont groot perceel wei- en hooiland in het Zuideinde buitenweg, gelegen tussen de werf van Marritje Dircksdr en de ‘maesloot’. Hij moet echter wel een bedrag van 650 gulden aan zijn beide vaderloze nichtjes uitbetalen.

In februari 1646 koopt hij de helft in een schuur waarvan hij de wederhelft reeds bezit. De schuur strekt van Ariën Dircksz en Huybert Dircksz woning tot aan het land van de verkoper, Jan Jansz Laeckenkoper. In juli 1648 verkoopt hij een perceel veenland in het Noordeinde van Nieuwkoop binnenweg. Nog in hetzelfde jaar overlijdt hij, waarna Cornelis Dircksz Twaelfhoven en Marten Gijsbertsz als ooms en voogden van de onmondige kinderen van Huybert en Annetje in december 1648 een perceel van 11 hont, gelegen als de in 1642 gekocht 8 hont, verkopen. In februari 1652 verkoopt Cornelis als oom en voogd het huis en erf in het Zuideinde binnenweg, dat onder meer grenst aan huis en land van Ariën Dircksz Twaelfhoven¹⁴¹

Uit het eerste huwelijk (allen geref. gedoopt):

1. Ariën Huybertsz Twaelfhoven, ged. Nieuwkoop 18 aug. 1630.
2. Ariën Huybertsz Twaelfhoven, volgt Vid.
3. Jan Huybertsz Twaelfhoven, ged. Nieuwkoop 21 nov. 1635.
4. Gerrit Huybertsz Twaelfhoven, ged. Nieuwkoop 18 okt. 1637.
   
   Uit het tweede huwelijk:
5. Neeltje Huybertsdr Twaelfhoven, ged. Nieuwkoop 8 mei 1642, begr. Nieuwkoop 30 april 1700, tr. Aem Sijmensz Vermij, bakker te Nieuwkoop.
6. Gijsbert Huybertsz Twaelfhoven, ged. Nieuwkoop 26 nov. 1645.

VId. Ariën Huybertsz (van) Twaalfhoven, ged. Nieuwkoop 23 april 1634, wordt poorter van Leiden 13 dec. 1660, kleermaker, † Leiden tussen 25 nov. 1674 en 17 juli 1679, tr. 1e Leiden (ondertr. kerk 2 okt, als Adrianus van Twaalfhoven, van Nieuwkoop) 1660 Maria Thomasdr Sia (ook gespeld Cha), van Leiden, † voor 9 juni 1670, dr. van Thomas Sia en Teuntje Ogiersdr; tr. 2e Leiden (voor schepenen) 15 aug. 1670 Margaretha Carels de Smith, van Leiden, dr. van Carel de Smith en Dirkje Wilems van der Vecht; tr. 3e Leiden (voor schepenen) 25 nov. 1674 Maria Klaasdr. Kock, van Leiden, † datum onbekend, dr. van Klaas Kock en Maertje Cornelisdr.

Ariën wordt bij zijn ondertrouw in alle drie gevallen vergezeld door zijn neef van moederszijde Gerrit Pietersz van Toll, timmerman en winkelier aan de Vliet te Leiden. Ariën woonde in 1660 aan de Nieuwe Voldersgracht, later in de Middelste Raamsteeg (1670, 1674).

Op 9 juni 1670 toont hij, vergezeld door de goudsmid Gerrit van Swieten en Gerrit Pietersz van Tol ter weeskamer het testament, dat Maria Thomasdr Sia en hij op 7 okt. 1669 hebben laten opmaken door notaris Cornelis de Haen te Leiden, alsmede de akte van assumptie voor dezelfde notaris d.d. 27 mei 1670.¹⁴² Op 17 juli 1679 worden Gerard van Swieten, goudsmid, als daartoe verzochte vriend, en Gerrit Pietersz van Tol, winkelier, neef, aangesteld tot voogden van de nagelaten weeskinderen van Adriaan Huybertsz van Twaalfhoven bij Maria Thomasdr Sia; de boedel wordt dezelfde dag door hen verworpen .¹⁴³

_^<kbd></kbd>

Uit het eerste huwelijk:

1. Jan van Twaalfhoven, geb, 1667/68, wordt op 17 juli 1669 opgenomen in het weeshuis te Leiden, lakenbereider in de Blauwe steeg aldaar, † onbekend, tr. Leiden (ondertr. kerk 8) april 1690 Marijtje de Hout, van Leiden.
   Jan wordt bij zijn ondertrouw Johannes van Twaalfhoven genoemd. Hij wordt vergezeld door zijn neef Willem van Heiningendoorn op de Zijtgracht, de bruid door haar schoonzuster Lijsbet de Zitter.Hij is waarschijnlijk dezelfde als Johannes van Twaalfhoven, gehuwd met Margaretha Mulders, uit welk huwelijk twee dochters:
   1. Maria van Twaalfhoven, ged. Leiden (Marekerk) 22 juni 1692, tr. (ondertr. Leiden kerk 30 april) 1717 Jan Jansz Morna, van Leiden, spinner.
   2. Jacomina van Twaalfhoven, ged. Leiden (Pieterskerk) 14 okt. 1693, † voor 11 juli 1731,¹⁴⁴ tr. Leiden (ondertr. kerk 16 april) 1728 Gijsbert van den Pompe junior, barbier in de Clarensteeg, wedr. van Geertruyd Laverman. Bij de ondertrouw woont zij op de Voldersgracht en wordt zij vergezeld door haar moeder Grietje Mulders.